بررسی انواع روش های حمل و نقل بین المللی کالا در تجارت خارجی، یکی از مهم ترین مراحل صادرات یک کالا حمل و نقل آن به کشور خریدار است. در چند دهه ی اخیر با گسترش روش های حمل و نقل در تجارت خارجی فعالیت صادراتی بیش ار پیش رونق پیدا کرده است اما در این بین انتخاب مناسب ترین روش حمل و نقل ار این جهت حائز اهمیت است که مانع از ضرر به منافع صاحب کالا می شود. در این مقاله سعی داریم ضمن بررسی هر یک از روش های حمل و نقل کالا در تجارت خارجی، شرایط، مزایا و معایب هر کدام را به صورت جداگانه بررسی نماییم. در ادامه با مرکز بازرگانی فردوسی همراه باشید.

بررسی انواع روش های حمل و نقل بین المللی کالا در تجارت خارجی

مقدمه ای در مورد حمل و نقل کالا در تجارت خارجی

انسان‌ها از دیرباز تاکنون به داد و ستد و تجارت کالا نیاز مبرم داشته‌اند. تجارت به هر صورتی که باشد، بی‌نیاز از حمل ‌و نقل نیست. حمل‌ و نقل کالا نیازمند رعایت برخی الزامات بوده که بدون توجه به آنها نمی‌توان برای صادرات اقدام کرد. قبل از آنکه به انواع شیوه‌های حمل‌ و نقل اشاره کنیم، بد نیست بدانیم که اساسا «حمل ‌و نقل بین‌المللی چیست؟» در تجارت بین‌الملل یک کالا ممکن است از مرزهای یک یا چند کشور عبور کرده تا به مقصد برسد. بنابراین حمل ‌و نقل بین‌المللی اشاره به روش‌هایی دارد که یک کالا از مبدا شروع به حرکت کرده و به مقصد مورد نظر می‌رسد. بنابراین در اینجا باید یک سری الزامات و قوانین‌ بین‌المللی از جانب خریدار یا فروشنده رعایت شود. این در حالی است که در حمل‌ونقل داخلی صرفا استانداردها و و رویه‌های داخلی مدنظر قرار می‌گیرد.

نحوه بسته‌بندی، شیوه‌های مختلف حمل، در نظر گرفتن قواعد بین‌المللی از جمله اینکوترمز و برخی موارد دیگر از جمله الزامات مهمی هستند که باید در حمل ‌و نقل بین‌المللی به آنها توجه کرد. در این نوع حمل ‌و نقل ممکن است محموله مورد نظر یک کالا، بسته، نامه یا هر مورد دیگری باشد. برای این کار نیاز است که شما به عنوان صادرکننده یا واردکننده به قوانین بین‌المللی، اصطلاحات بازرگانی خارجی، رویه‌های مرسوم و برخی نکات دیگر مسلط باشید. روش‌های مختلفی در این خصوص وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به حمل‌ونقل جاده‌ای، هوایی، ریلی و دریایی اشاره کرد.

هر کدام از این روش‌ها دارای مزایا و معایب مختلفی بوده که بهتر است قبل از صادرات کالا، به آن دقت کرد. در ادامه ضمن تعریف هر کدام از این روش‌ها، به مزایا و معایب آنها اشاره خواهیم کرد. معمولا دو رویه مرسوم در حمل‌ونقل بین‌المللی وجود دارد که شامل روش‌ کریر (CARRIER) و فورواردر (FORWARDER) است. این دو رویه در تمام روش‌های حمل‌ونقل از قبیل دریایی، زمینی، هوایی و ریلی وجود داشته و علی‌رغم شباهت‌هایی که دارند، تفاوت‌هایی دارند که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.

تفاوت کریر و فورواردر در چیست؟

شرکت‌های کریر و فورواردر دو نوع از شرکت‌های حمل ‌و نقل بین‌المللی کالا و بازیگران این حوزه محسوب شده که تجار و بازرگانان کالاهای خود را معمولا از طریق آنها صادر می‌کنند. البته کریر و فورواردر ممکن است یک شخص حقیقی یا حقوقی باشند. کریر به یک شرکت حمل ‌و نقل کالا گفته می‌شود که از طریق انعقاد قرارداد با فرستنده یا صادرکننده کالا، متعهد می‌شود که بار مورد نظر را به مقصد برساند. معمولا اینگونه بوده که شرکت‌های کریر خود مالک و صاحب وسیله حمل و نقل نیز هستند یا آنکه آن را اجاره کرده‌ند. از جمله شرکت‌های کریر می‌توان شرکت‌هایی را نام برد که در زمینه‌های هوایی، ریلی، دریایی و سایر روش‌ها فعالیت دارند. شرکت‌های کریر بر مراحل مختلف حمل کالا از جمله بارگیری، تحویل کالا به گیرنده آن در مقصد، انجام مراحل گمرکی و برخی موارد دیگر نظارت داشته و آنها را انجام می‌دهند. بنابراین دایره خدمات و البته مسئولیت آنها بالاتر از شرکت‌های فورواردی است.

شرکت‌های فورواردی اشخاص حقوقی یا حتی بعضا حقیقی بوده که از طرف‌ فرستنده یا صادرکننده کالا مبلغ خاصی را دریافت و در قبال آن زمینه‌ های ارسال کالای مورد نظر را فراهم می‌کند. در واقع فورواردر به نوعی یک واسطه محسوب می‌شود. واسطه‌ای که یک طرف آن صادرکننده کالا و طرف دیگر شرکت‌های حمل‌ و نقل و باربری هستند. در این روش، فورواردر معمولا مسئولیت حمل بار را بر عهده نداشته و بنابراین ریسک آن از روش کریر بیشتر خواهد بود. هر چند که غالبا روش‌های حمل کالا از این طریق ارزان‌تر از روش قبلی است. فورواردر برخلاف شرکت‌های کریر خود صاحب یا اجاره‌کننده وسیله حمل کالا نیست و این کار شرکت‌های حمل ‌و نقل با واسطه او انجام می‌‌دهند.

انواع روش های حمل و نقل بین المللی کالا

حمل ‌و نقل هوایی؛ مزایا و معایب آن

حمل‌ و نقل هوایی با اختراع هواپیما ایجاد شده و نسبت به سایر روش‌ها یک روش جدید به شمار می‌رود. معمولا در هر کشوری پایانه ‌های هوایی باربری وجود دارد که از آنها به عنوان فرودگاه‌های باربری نیز یاد می‌کنند. در ایران نیز چندین فرودگاه باربری و صادرات کالا وجود دارد که فرودگاه پیام کرج یکی از آنها محسوب می‌شود. در میان روش‌های مختلف حمل‌ونقل معمولا از روش هوایی کمتر استفاده می‌شود. این روش مزایا و معایبی را به همراه دارد که به صورت زیر است:

• کالا در سریع ‌ترین زمان ممکن به مقصد می‌رسد.
• امنیت کالا در برابر حوادث بسیار بالا است.
• هزینه روش‌ هوایی نسبت به سایر روش‌ها بالا است.
• امکان فاسد شدن یا خرابی کالا به حداقل ممکن می‌رسد.
• دردسرهای این روش نسبت به سایر روش‌ها معمولا کمتر است.
• برخی از کالاها را نمی‌توان از طریق حمل ‌و نقل هوایی جابجا کرد.

بهترین حالت برای استفاده از روش هوایی زمانی است که شما قصد دارید که یک کالای فاسدشدنی را صادر کرده یا آنکه بنا به هر دلیل زمان رسیدن کالا به مقصد برای شما مهم باشد. در غیر اینصورت بهتر است از سایر روش‌های حمل ‌و نقل استفاده کرد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.

حمل ‌و نقل جاده‌ای؛ مزایا و معایب آن

حمل ‌و نقل جاده‌ای قدیمی‌ترین و اصلی‌ترین روش حمل و نقل کالا از سراسر جهان بوده که هم ‌اکنون نیز حجم قابل توجهی از تجارت دنیا از این طریق صورت می‌گیرد. جاده ابریشم و سایر راه‌های ارتباطی بین کشورها، شاهدی بر قدیمی بودن این روش است. از آنجا که ایران با همسایگان خود ارتباطات تجاری زیادی داشته، بنابراین بخش قابل توجهی از صادرات کالا از طریق روش جاده‌ای صورت می‌گیرد. روش جاده‌ای را می‌توان یکی از مرسوم‌ترین روش‌ها در حمل ‌و نقل کالا دانست. کامیون اصلی‌ترین روش حمل ‌و نقل کالا در روش جاده‌ای بوده و شرکت‌های حمل ‌و نقل زمینی اصلی‌ترین بازه این حوزه هستند. از مزایا و معایب آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• این روش برخلاف روش دریایی یا هوایی برای همگان در دسترس است.
• در روش جاده‌ای دیگری نیازی به تخلیه بار در بنادر وجود ندارد.
• بهترین روش برای صادرات به مسیر کوتاه خصوصا کشورهای همسایه است.
• ریسک روش جاده‌ای بیشتر از روش هوایی بوده و امنیت آن کمتر است.
• برای صادرات به کشورهای دوردست نمی‌توان از این روش استفاده کرد.
• زمان رسیدن کالا به مقصد به مراتب کمتر از روش دریایی است.
• میزان هزینه روش جاده‌ای کمتر از روش هوایی یا حتی دریایی است.
• هزینه بسته‌بندی در این روش به مراتب کمتر خواهد بود.
• امکان فاسد شدن برخی کالاها در مسیرهای طولانی وجود دارد.
• امکان صادرات کالا در حجم بالا در این روش مسیر نیست.

حمل‌ و نقل ریلی؛ مزایا و معایب آن

حمل ‌و نقلی ریلی نیز یکی دیگر از روش‌های حمل ‌و نقل زمینی بوده که علی‌رغم شباهت‌هایی که با روش جاده‌ای داشته، اما تفاوت‌هایی نیز دارند. قطارهای باری وسیله حمل کالا در روش ریلی هستند. در ایران نیز ارتباط ریلی با برخی از کشورهای همسایه برقرار شده و انتظار می‌رود که این ارتباط در آینده بیشتر گسترش یابد. از طریق ارتباط ریلی با برخی از کشورهای همسایه می‌توان به بسیاری دیگر از کشورها و بازارهای دیگر دسترسی داشت. از روش ریلی در ایران بیشتر برای برخی از کشورها از جمله کشورهای اوراسیا و ترکیه استفاده می‌شود. از مهم‌ترین مزایا و معایب روش ریلی می‌توان موارد زیر را نام برد:

• تصادفات در این روش بسیار کم و امنیت بالایی دارد.
• هزینه حمل نسبت به روش هوایی و بعضا دریایی پایین‌تر است.
• حمل ‌و نقل ریلی برای بسیاری از کشورها امکان‌پذیر نیست.
• برای حمل برخی کالاها مانند مواد معدنی بهترین روش است.
• مشکلات آب ‌و هوایی چندان تاثیری در روش ریلی ندارد.
• هر کالایی را نمی‌توان به روش ریلی صادر کرد.

حمل ‌و نقل دریایی؛ مزایا و معایب آن

بدون اغراق می‌توان گفت که بیشترین حجم کالاها از طریق حمل ‌و نقل دریایی صورت می‌گیرد و یکی از مرسوم‌ترین انواع روش‌های حمل ‌و نقل بین‌المللی کالا محسوب می‌شود. نصف وسعت زمین را آب دریا و اقیانوس‌ها پوشانده و تقریبا اکثر کشورهای جهان به آب‌های آزاد و دریاها راه دارند. ایرانی نیز به یکی از مهم‌ترین آبراه‌های جهان یعنی خلیج فارس دسترسی داشته و حجم بسیار زیادی از کالاهای تولیدی کشور از این راه صادر می‌شود. ضمن آنکه دریای مازندران نیز راه ارتباطی بسیار مناسبی برای ارتباط و صادرات کالا به کشورهای اوراسیا محسوب می‌شود که کشورهای مختلفی را در بر می‌گیرد. از مهم‌ترین مزایا و معایب حمل‌ و نقل دریایی موارد زیر را می‌توان نام برد:

• برخلاف روش‌های دیگر از روش دریایی می‌توان به اکثر دنیا صادرات کرد.
• نسبت به روش زمینی، بهترین روش برای مسیرهای طولانی است.
• زمان رسیدن کالا به مقصد معمولا طولانی خواهد بود.
• نسبت به روش هوایی معمولا هزینه کمتری دارد.
• در روش دریایی انواع کالاها در ابعاد و مقیاس مختلف را می‌‌توان صادر کرد.
• خطرات و حوادث طبیعی در این روش معمولا بیشتر است.

علاوه بر روش‌های فوق می‌توان روش‌های دیگری را نیز در این خصوص نام برد که از جمله آنها می‌توان روش مرکب را نام برد که ترکیبی از روش‌های مذکور است.

کسب و کار خود را با صادرات توسعه دهید!

اگر شما یک تولیدکننده هستید و قصد توسعه ی کسب و کار خود و افزایش درآمد دارید مرکز بازرگانی فردوسی به عنوان یکی از مهمترین متولیان حوزه مشاوره و توانمندسازی صادراتی در کشور، به شما پیشنهاد می کند با ورود به حوزه ی صادرات کسب و کار خود را توسعه دهید تا بتوانید درآمد ارزی داشته باشید. اولین گام برای ورود به حوزه ی صادرات داشتن دانش و اطلاعات در مورد این حوزه است. اگر نمی دانید برای یادگیری صادرات از کجا شروع کنید اصلا نگران نباشید. ما در مرکز بازرگانی فردوسی برای شما تمام آموزش های مربوط به صادرات را به صورت قدم به قدم و کاربردی در بسته ی جامع توانمندسازی صادرات ارائه کرده ایم

بسته جامع توانمندسازی صادرات چکیده یک دوره ۳۶۰ ساعته ی آموزش صادرات است که شما با استفاده از محتویات آموزشی این بسته با دید روشن و آمادگی ۱۰۰ درصدی به حوزه پیچیده و تخصصی صادرات ورود میکنید. با توجه به تغییرات مربوط به قوانین و فرآیند های صادرات در طول زمان، اطلاعات این بسته به صورت دوره ای بروزرسانی می شود.

مرکز بازرگانی فردوسی، نخستین مشاور جامع صادراتی است که با رویکردی نوین در حوزه ی صادرات محصولات داخلی، سهولت در واردات مواد اولیه و تجهیزات تولید کارخانجات و همچنین ارائه ی پلن های کوتاه مدت و بلند مدت سرمایه گذاری برای اولین بار در ایران به کمک شما تجار و مدیران محترم آمده است.
مرکز بازرگانی فردوسی همواره در کنار شماست تا خدمات جامع بازرگانی و راهکارهای هوشمندانه و نوین سرمایه گذاری را در سریع ترین زمان ممکن و با مناسب ترین هزینه ارائه نماید.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد موضوع ”بررسی انواع روش های حمل و نقل بین المللی کالا در تجارت خارجی “ با کارشناسان ما تماس حاصل فرمایید.