صفر تا صد صادرات زعفران ؛ تجارت و استفاده از زعفران به بیش از ۳۰۰۰ سال پیش بازمی گردد. استفاده از زعفران در زمینه های مختلف دارویی، آشپزی، رنگرزی و … رواج داشته است. از زعفران با طعم تلخ ، رایحه یونجه مانند و نت های کمی فلزی ، به عنوان چاشنی ، عطر ، رنگ و دارو استفاده شده است . زعفران بومی جنوب غربی آسیا است اما اولین بار در یونان کشت شد .

صفر تا صد صادرات زعفران

هم در دوران باستان و هم در دوران معاصر ، بیشتر زعفران در تهیه غذا و نوشیدنی مورد استفاده قرار می گرفت و استفاده می شود: فرهنگ های گسترش یافته در سراسر آفریقا ، آسیا ، اروپا و قاره آمریکا ، رشته های قرمز زعفران را برای استفاده در موارد مختلف بکار میبرند. از نظر دارویی ، از زعفران در دوران باستان برای بهبود طیف وسیعی از بیماری ها از جمله ناراحتی های معده ، آفت بوبونیک و آبله استفاده می شد . در دوران مدرن ، آزمایشات بالینی ، توانایی زعفران را به عنوان یک ماده ضد سرطان و ضد پیری نشان داده است. سرانجام ، از زعفران برای رنگ آمیزی منسوجات و سایر موارد استفاده شده است که بسیاری از آنها دارای اهمیت مذهبی یا سلسله مراتبی هستند.

کشت زعفران

کشت زعفران – مانند دوران باستان – عمدتا در کمربند وسیعی از اوراسیا واقع شده است که در جنوب غربی به کشمیر و چین در شمال شرقی به دریای مدیترانه محدود می شود . بنابراین ، تولیدکنندگان عمده دوران باستان زعفران – ایران ، اسپانیا ، هند و یونان – همچنان بر تجارت جهانی تسلط دارند. در دهه های اخیر کشت به نیوزیلند ، تاسمانی و کالیفرنیا نیز گسترش یافته است .

تجارت زعفران

تقریباً تمام زعفران در کمربند جغرافیایی گسترده ای تولید می شود که از دریای مدیترانه در غرب تا کشمیر در شرق گسترش می یابد. تمام قاره های خارج از این منطقه – به جز قطب جنوب – مقادیر کمتری تولید می کنند. میزان تولید سالانه در سراسر جهان به حدود ۳۰۰ تن شامل نخهای کامل و پودر می رسد. این شامل ۵۰ تن تولید سالانه زعفران درجه یک است . ایران ، اسپانیا ، هند ، یونان ، آذربایجان ، مراکش و ایتالیا(به ترتیب) بر برداشت جهانی زعفران مسلط هستند، فقط ایران و اسپانیا ۸۰٪ محصول جهان را تولید می کنند. طبق گفته یکی از منابع ، ۹۶ درصد تولید جهانی در ایران است.

صفر تا صد تجارت زعفران

علیرغم تلاشهای بیشماری که برای کشت در کشورهایی مانند اتریش ، انگلیس ، آلمان و سوئیس انجام می شود ، فقط مناطق محلی انتخاب محصول را در اروپای شمالی و مرکزی ادامه می دهند. در این میان دهکده کوچک سوئیس موند ، در کانتون والایس وجود دارد که تولید سالانه زعفران آن به چندین کیلوگرم می رسد. کشت در مقیاس خرد نیز در استرالیا (در تاسمانی) ، چین ، مصر ، فرانسه ، اسرائیل ، مکزیک ، نیوزیلند ،ترکیه (به ویژه در منطقه اطراف Safranbolu ، شهری که نام خود را از زعفران گرفته است) ، ایالات متحده (به ویژه در کالیفرنیا و به طور نامتناسب توسط ایرانیان آمریکایی) و آفریقای مرکزی.

هزینه بالای زعفران به دلیل دشواری استخراج دستی تعداد زیادی کلاله دقیقه است. تنها بخشی از کروکوس با خواص مطلوب عطر و طعم. بعلاوه ، تعداد زیادی از گلها به منظور تولید مقادیر قابل فروش زعفران ، نیاز به فرآوری دارند. یک پوند زعفران خشک (۰٫۴۵ کیلوگرم) به برداشت حدود ۵۰،۰۰۰ گل ، معادل سطح زیرکشت یک زمین فوتبال نیاز دارد. برآورد دیگری برای تولید یک پوند زعفران خشک به حدود ۷۵۰۰۰ گل نیاز است. این نیز بستگی به اندازه متوسط ​​کلاله های هر رقم زعفران دارد. عارضه دیگر در شکوفایی همزمان و گذرا گلها ایجاد می شود. از آنجا که برای تولید فقط یک مورد به ۱۵۰،۰۰۰ گل کروکوس نیاز است کیلوگرم زعفران خشک ، حدود چهل ساعت زایمان شدید ، برداشت غالباً یک امر دیوانه وار است. به عنوان مثال ، در کشمیر ، هزاران تولیدکننده باید به طور مداوم در رله ها با طول یک یا دو هفته در طول روز و شب کار کنند.

خریداران باتجربه زعفران معمولاً هنگام مشورت در مورد خرید خود ، قوانین کاملی دارند. آنها ممکن است به دنبال نخ هایی باشند که دارای رنگ سرمه ای واضح ، رطوبت و کشش کمی باشد. در همین حال ، آنها نخ هایی را نشان می دهند که رنگ قرمز قرمز آجری ملایم را نشان می دهد (نشانگر سن) و بقایای شکسته شده جمع شده در پایین ظرف (نشان دهنده خشکی شکننده مربوط به سن) است. چنین نمونه های مسن به احتمال زیاد در حدود فصل اصلی برداشت ماه ژوئن وجود دارد ، زمانی که خرده فروشان سعی می کنند موجودی قدیمی فصل قبل را پاک کنند و جا برای محصول فصل جدید بگذارند. در واقع ، خریداران باتجربه توصیه می کنند که فقط از رشته های فصل جاری باید استفاده شود.

صفر تا صد تجارت زعفران

در سال ۲۰۲۰ ، واردات جهانی “زعفران” از ۲۱۸ میلیون دلار (طبق آمار تجارت خارجی ۱۲۳ کشور ) فراتر رفته است . این مبلغ در سال گذشته ۳۰۰ میلیون دلار بوده است (طبق آمار تجارت کالاهای ۱۳۷ کشور).

داده های تجاری (۲۰۲۰) برای واردکنندگان مانند بحرین (۰٫۷۷۳٪ از واردات جهانی در سال ۲۰۱۸) ، عمان (۰٫۵۷۲٪) ، جمهوری دومنیکن (۰٫۱۲۳٪) ، مالدیو (۰٫۰۳۹٪) ، آنگولا (۰٫۰۲۴٪) ، لبنان وجود ندارد. (۰٫۰۲۳٪) ، آندورا (۰٫۰۱۳٪) ، مونته نگرو (۰٫۰۰۸٪) ، باهاما (۰٫۰۰۸٪) ، اتیوپی (۰٫۰۰۵٪) ، اوکراین (۰٫۰۰۴٪) ، لیبی (۰٫۰۰۳٪) ، تونس (۰٫۰۰۱٪) ، اوگاندا ( ۰٫۰۰۱٪)

واردکنندگان زعفران

واردکنندگان برتر زعفران در سال ۲۰۲۰

بزرگترین واردکنندگان این گروه کالایی در جهان در سال ۲۰۲۰:

• هنگ کنگ – ۱۵٫۵ درصد از واردات جهان (۳۳ میلیون دلار)
• اسپانیا – ۱۴٫۹٪ (۳۲ میلیون دلار)
• عربستان سعودی – ۹٫۱٪ (۱۹٫۹ میلیون دلار)
• هند – ۸٫۳۸٪ (۱۸٫۳ میلیون دلار)
• امارات متحده عربی – ۸٫۳۳٪ (۱۸٫۲ میلیون دلار)

“زعفران” سهم قابل توجهی از کل واردات را به خود اختصاص داده است

• کویت – ۰٫۰۱۸ درصد از کل واردات کویت در سال ۲۰۲۰ (۶٫۳۳ میلیون دلار از ۳۳ میلیارد دلار)
• عربستان سعودی – ۰٫۰۱۳٪ (۱۹٫۹ میلیون دلار از ۱۴۴ میلیارد دلار)
• قطر – ۰٫۰۱٪ (۲٫۹۵ میلیون دلار از ۲۹ میلیارد دلار)
• اسپانیا – ۰٫۰۰۸٪ (۳۲ میلیون دلار از ۳۷۵ میلیارد دلار)
• امارات متحده عربی – ۰٫۰۰۶٪ (۱۸٫۲ میلیون دلار از ۲۸۸ میلیارد دلار)
• هنگ کنگ – ۰٫۰۰۵٪ (۳۳ میلیون دلار از ۵۷۸ میلیارد دلار)
• موریس – ۰٫۰۰۵٪ (۳۱۷ هزار دلار از ۵٫۶ میلیارد دلار)

طبق آماری که توسط واردکنندگان بزرگ ارائه شده ، بیشترین جریان واردات «زعفران» در سال ۲۰۲۰:

• واردات از ایران به هنگ کنگ ( ۱۴٫۶٪ از واردات جهان ، ۳۲ میلیون دلار براساس آمار تجارت خارجی هنگ کنگ)
• واردات از ایران به هند ( ۸٫۲٪ از واردات جهان ، ۱۷٫۹ میلیون دلار براساس آمار تجارت خارجی هند)
• واردات از اسپانیا به ایتالیا ( ۲٫۱۴٪ از واردات جهانی ، ۴٫۷ میلیون دلار براساس آمار تجارت خارجی ایتالیا)
• واردات از ایران به چین ( ۳٫۷۵٪ از واردات جهان ، ۲۱۱/۸ میلیون دلار براساس آمار تجارت خارجی چین)
• واردات از چین به هنگ کنگ ( ۲٫۱۱٪ از واردات جهانی ، ۴٫۶۳ میلیون دلار براساس آمار تجارت خارجی هنگ کنگ)
• واردات از اسپانیا به عربستان سعودی ( ۳٫۰۹٪ از واردات جهانی ، ۶٫۷۷ میلیون دلار براساس آمار تجارت خارجی عربستان سعودی)
• واردات به اسپانیا از ایران ( ۱۳٫۸٪ از واردات جهانی ، ۳۰ میلیون دلار براساس آمار تجارت خارجی اسپانیا)
• واردات به امارات متحده عربی از ایران ( ۵٫۹۷٪ از واردات جهان ، ۱۳ میلیون دلار براساس آمار تجارت خارجی امارات متحده عربی)
• واردات به امارات متحده عربی از اسپانیا ( ۲٫۱۸٪ از واردات جهان ، ۴٫۷۷ میلیون دلار براساس آمار تجارت خارجی امارات متحده عربی)
• واردات از اسپانیا به ایالات متحده آمریکا ( ۶٫۶۵ درصد از واردات جهانی ، ۱۴٫۵ میلیون دلار براساس آمار تجارت خارجی ایالات متحده آمریکا)

در سال ۲۰۲۰ ، صادرات جهانی “زعفران” از ۱۱۵ میلیون دلار (طبق آمار تجارت خارجی ۶۶ کشور ) فراتر رفته است . در سال گذشته ۴۷۱ میلیون دلار بود (طبق آمار تجارت کالاهای ۷۴ کشور).

داده های تجاری (۲۰۲۰) برای صادرکنندگانی مانند ایران (۷۴٪ صادرات جهانی در سال ۲۰۱۸) ، بلغارستان (۰٫۰۰۶٪) ، عمان (۰٫۰۰۶٪) ، مصر (۰٫۰۰۴٪) ، اتیوپی (۰٫۰۰۲٪) ، بحرین ( ۰٫۰۰۲٪) ، سنگال (۰٫۰۰۱٪)

بیشتر بخوانید:

قیمت هر کیلو زعفران در بازار چقدر است؟
فرآیند صادرات زعفران در یک نگاه

صادر کنندگان برتر زعفران در سال ۲۰۲۰

بزرگترین صادر کنندگان این گروه کالایی در جهان در سال ۲۰۲۰:

• اسپانیا – ۴۱٪ از صادرات جهان (۴۷ میلیون دلار)
• ایراان – ۲۲٪ (۲۶ میلیون دلار)
• هنگ کنگ – ۴٫۷۱٪ (۵٫۴۴ میلیون دلار)
• ازبکستان – ۴٫۴۳٪ (۵٫۱۲ میلیون دلار)
• فرانسه – ۳٫۸۸٪ (۴٫۴۸ میلیون دلار)
• هلند – ۳٫۵۹٪ (۴٫۱۴ میلیون دلار)

“زعفران” سهم قابل توجهی از کل صادرات را به خود اختصاص داده است

• افغانستان – ۳٫۰۳ درصد از کل صادرات افغانستان در سال ۲۰۲۰ (۲۶ میلیون دلار از ۸۷۰ میلیون دلار)
• ازبکستان – ۰٫۰۳۴٪ (۵٫۱۲ میلیون دلار از ۱۴٫۹ میلیارد دلار)
• سنت وینسنت و گرنادین ها – ۰٫۰۱۵٪ (۵٫۹۱ هزار دلار از ۳۸ میلیون دلار)
• اسپانیا – ۰٫۰۱۴٪ (۴۷ میلیون دلار از ۳۳۷ میلیارد دلار)
• یونان – ۰٫۰۰۸٪ (۳٫۱۳ میلیون دلار از ۳۷ میلیارد دلار)

طبق آماری که صادرکنندگان عمده ارائه داده اند ، بیشترین جریان صادرات «زعفران» در سال ۲۰۲۰:

• صادرات از ایران به هند: ( ۱۴٫۳ درصد از صادرات جهان ، ۱۶٫۶ میلیون دلار براساس آمار تجارت خارجی ایران)
• صادرات از ایران به چین: ( ۶٫۷۹٪ صادرات جهانی ، ۷٫۸۴ میلیون دلار بر اساس آمار تجارت خارجی ایران)
• صادرات از هنگ کنگ به عربستان سعودی: ( ۳٫۴۸٪ از صادرات جهان ، ۴٫۰۲ میلیون دلار براساس آمار تجارت خارجی هنگ کنگ)
• صادرات از هلند به ایالات متحده آمریکا: ( ۱٫۹۷٪ از صادرات جهانی ، ۲٫۲۸ میلیون دلار براساس آمار تجارت خارجی هلند)
• صادرات از اسپانیا به ایتالیا: ( ۴٫۱۱٪ از صادرات جهانی ، ۴٫۷۴ میلیون دلار براساس آمار تجارت خارجی اسپانیا)
• صادرات از اسپانیا به عربستان سعودی: ( ۱٫۸۲ درصد از صادرات جهان ، ۲٫۱ میلیون دلار براساس آمار تجارت خارجی اسپانیا)
• صادرات از اسپانیا به سوئد: ( ۴٫۳۷٪ از صادرات جهان ، ۵٫۰۴ میلیون دلار براساس آمار تجارت خارجی اسپانیا)
• صادرات از اسپانیا به امارات متحده عربی: ( ۴٫۱۲٪ از صادرات جهان ، ۴٫۷۶ میلیون دلار براساس آمار تجارت خارجی اسپانیا)
• صادرات از اسپانیا به انگلستان: ( ۲٫۶۷٪ از صادرات جهان ، ۳٫۰۸ میلیون دلار براساس آمار تجارت خارجی اسپانیا)
• صادرات از اسپانیا به ایالات متحده آمریکا: ( ۹٫۵۳٪ از صادرات جهان ، ۱۱ میلیون دلار طبق آمار تجارت خارجی اسپانیا)

ضرر هنگفت صادرکنندگان زعفران و پسته ؛ عضو سابق اتاق بازرگانی ایران می‌گوید، صادرکنندگان جوان ایرانی به دلیل عدم شناخت دقیق از بازارهای منطقه دچار زیان‌های هنگفت می‌شوند.

ضرر هنگفت صادرکنندگان زعفران و پسته

مهدی علیپور اظهار کرد: موضوع صادرات نیز مانند دیگر حوزه‌های اقتصادی، موضوعی تخصصی است که نیاز به شناخت دقیق از شرایط بازار و مدیریت شرایط دارد. در صورتی که فرد یا افرادی بدون داشتن شناخت دقیق از بازارها به این عرصه ورود کنند، نه تنها سودی نصیبشان نخواهد شد که حتی با ضررهای جدی مواجه می‌شوند.

وی با بیان اینکه در میان فعالان نوپای اقتصادی این تصور وجود دارد که به راحتی می‌توانند کالاهایی مانند پسته، زعفران یا فرش صادر کنند، توضیح داد: ما در سال‌های گذشته افراد زیادی را دیده‌ایم که با این تصور که در کشورهای حاشیه خلیج فارس و مراکزی همچون شهر دبی، همواره برای این محصولات سنتی ایرانی مشتری وجود دارد، به شکل چمدانی و محدود مثلا با خود زعفران می‌آورند و به دنبال فروش آن هستند.

این فعال اقتصادی ادامه داد: وقتی فردی بدون هیچ پشتوانه‌ای اقدام به صادرات می‌کند، مجبور می‌شود محصول خود را در بازارهای سنتی و به شکل فرد به فرد عرض کند. در این بازارها، افراد فروشندگان فراوانی دارند و وقتی عرضه از تقاضا بیشتر می‌شود، در نهایت این افراد مجبور می‌شوند کالای خود را به نصف قیمت بفروشند و جز زیان، چیزی برای آنها باقی نمی‌ماند.

علیپور با تاکید بر اینکه سرمایه گذاری و برنامه ریزی تیمی، گام نخست صادرات محصولات غیرنفتی در بازارهای منطقه به شمار می‌رود، بیان کرد: صادرکنندگان کوچک در ابتدای کار خود باید با شراکت و تجمیع سرمایه، در ابتدا میزان عرضه را افزایش دهند و سپس شرایط مالی را فراهم کنند که از شرکت‌های مشاوره‌ای فعال در بازارهای صادراتی منطقه استفاده کرده و محصول خود را با قیمتی مشخص عرضه کنند. در غیر این صورت اگر به سمت صادرات محصولات سنتی مانند زعفران، پسته و فرش نروند از نظر اقتصادی منطقی‌تر خواهد بود.

وی خاطرنشان کرد: محصولات ایرانی ظرفیت بالقوه قابل توجهی در بازارهای منطقه دارند و با وجود فشارها، هنوز ما شانس بالایی برای افزایش ارقام صادراتی داریم. برای رسیدن به این اهداف اما صرف انتقال یک کالا به بازار کشورهای منطقه و تلاش سنتی برای فروش آن کافی نیست. اگر یک فکر جمعی وجود نداشته باشد، مطالعات کافی بر روی بازار هدف صورت نگیرد و توجه دقیقی به منحنی عرضه و تقاضا نشود، خطر آنکه صادرکنندگان جوان تمام سرمایه خود را به راحتی از دست بدهند، وجود خواهد داشت.

بر اساس براوردهای صورت گرفته از وضعیت تجارت خارجی ایران، جدای از چین، بخش مهمی از صادرات غیر نفتی به کشورهای همسایه و منطقه انجام شده است. عراق، امارات متحده عربی و ترکیه اصلی‌ترین مشتریان کالاهای ایرانی در منطقه به شمار می‌روند، هرچند فروش محصولات کشاورزی ایران به کشورهای حاشیه خلیج فارس، همچنان از سوی صادرکنندگان ایرانی ادامه دارد.

افزایش ارزش افزوده گرانترین ادویه جهان در ایران، به گزارش روابط عمومی مرکز بازرگانی فردوسی حبیب اله مظفری ، با اشاره به اینکه ۹۵ درصد از زعفران دنیا را ایران تامین می کند، گفت: حدود ۳۰۰ تن زعفران از ایران به بازارهای خارجی ارسال می شود که فقط حدود ۳۰۰ میلیون دلار از گردش مالی آن به ایران بازمی گردد و هشت میلیارد دیگر به علت وجود مشکلاتی همچون تحریم، عدم فرآوری، برندینگ و … به ایران برگشته نمی شود.

وی افزود: متاسفانه فقط پنج درصد از گردش مالی زعفران در دنیا به ایران بازمی گردد و در این میان بزرگترین منفعت را کشور اسپانیا از آن خود می کند.

افزایش ارزش افزوده گرانترین ادویه جهان در ایران

افزایش ارزش افزوده گرانترین ادویه جهان در ایران

مظفری با طرح این سوال که چرا ۹۵ درصد از ماده اولیه در ایران تولید می شود اما فقط پنج درصد از منافع مالی آن به کشور بازمی گردد؟ اظهارکرد: در این میان عوامل مختلفی تاثیرگذار هستند که تحریم ها، عدم مراودات مالی بین المللی و عدم پیوستن به تجارت جهانی از عوامل تاثیرگذار بر این امر بوده است.

وی به مرحله کشت، داشت و برداشت بهینه زعفران در داخل کشور اشاره کرد و ادامه داد: هنوز بسیاری از کشاورزان به صورت سنتی در تولید این محصول فعالیت می کنند هرچند که نسبت به سال های گذشته اوضاع کمی بهتر شده است.

این صادرکننده زعفران تاکیدکرد: اما باید در ارتباط با تجاری سازی زعفران، فرهنگ سازی و آموزش داده شود تا تاجر مخصوص زعفران وارد عرصه شود و اگر یک کیلوگرم زعفران صادر شود از ده‌ها تن مواد اولیه همچون سنگ آهن و سیمان جذایبت بیشتری خواهد داشت.

وی خاطرنشان کرد: مشکلی که در این میان وجود دارد آن است که در ایران به زعفران فقط به عنوان ادویه نگاه می شود این در حالی است باید در حوزه هایی همچون پزشکی، مصارف دارویی و مکملها نیز توجه شود.

مظفری تصریح کرد: اگر می خواهیم در داخل کشور از ارزش افزوده زعفران استفاده کنیم باید به سوی فرآوری آن گام برداریم و به جای اینکه یک کارگر اسپانیایی و یا آلمانی از بهره وری ماده فرآوری شده در داخل کشور خود استفاده کند، خودمان در ایران از این بهره وری استفاده کنیم.

وی به حوزه برند و برندینگ زعفران نیز اشاره و با طرح این سوال که چرا کشور اسپانیا در دنیا به عنوان برند زعفران شناخته شده است؟ بیان کرد: ایران در حوزه برندینگ زعفران ضعیف عمل کرده است و موضوع تحریم، نپیوستن به سازمان تجارت جهانی و نداشتن مراودات مالی بین المللی و …. موجب شده تا کشور اسپانیا نسبت به برندسازی برای زعفران قوی عمل کند.

مشاور مدیریت صادرات زعفران در کشور ادامه داد: از سوی دیگر مقوله ای به نام عمق و یا زمان برند وجود دارد و کشور اسپانیا با سابقه یکصد ساله، که از آن زمان بر روی مسئله برندسازی کارهای زیادی را انجام داده، به یک باره نمی توان آن را نادیده گرفت.

وی تصریح کرد: اما در این میان در ایران حدود ۱۰ صادرکننده بزرگ زعفران وجود دارد که این افراد برای صادرات این محصول انحصاری را نیز ایجاد نکرده اند اما به لحاظ شرایط تحریمی که بر کشور حاکم است این افراد توانسته اند از شخصیت غیرایرانی خود استفاده کرده، تحریم ها را دور بزنند و ارزش افزوده زعفران را به داخل کشور برگردانند، که اتفاقا در این مورد برندینگ اسپانیا در خصوص زعفران به کمک ایران آمده است.

مظفری در خاتمه توصیه کرد: افرادی که قصد ورود به حوزه تجارت را دارند به سوی خام فروشی گام برندارند چراکه به عنوان مثال یک تن سیمان ارزشی حدود ۲۰ دلار دارد و این در حالی است که یک کیلوگرم زعفران در برخی مارکتهای جهانی تا پنج هزار دلار و بیشتر قیمت گذاری می شود.

وی افزود: از سوی دیگر ایران در تامین برخی از کالاها همچون خشکبار، ادویه(زعفران، زیره، زرشک و….) حرف برای گفتن دارد و می توانند در این حوزه وارد عمل شو ند.