صادرات محصولات لبنی ؛ آمارها نشان می‌دهد ایران در امسال میلادی رتبه نخست صادرات محصولات لبنی را در آسیا در اختیار خواهد گرفت. تازه‌ترین آمار سازمان جهانی خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) نشان می‌دهد میزان تولید محصولات لبنی برمبنای تولید شیر در ایران درامسال میلادی به ۷میلیون‌و۹۰۰هزار تن خواهد رسید که این میزان نسبت به سال قبل نزدیک به یک درصد رشد نشان می‌دهد.

با این حال ارزش کل محصولات صادراتی ایران طبق برآوردهای فائو به یک‌میلیون‌و۸۵۲هزار تن خواهد رسید که این بالاترین میزان صادرات در کل آسیاست و نشان می‌دهد میزان صادرات محصولات لبنی ایران نسبت به سال گذشته میلادی ۱۶.۵درصد و نسبت به سال۲۰۲۱ بالغ بر ۶۵.۴درصد افزایش داشته است. ایران همچنین پنجمین تولیدکننده بزرگ محصولات لبنی در آسیاست. پیش‌بینی می‌شود تجارت جهانی محصولات لبنی سال۲۰۲۳ به ۸۴میلیون تن برسد که یک درصد نسبت به سال۲۰۲۲ کاهش داشته است.

قاره اروپا با در اختیار داشتن ۴۰درصد صادرات جهانی بزرگ‌ترین صادرکننده محصولات لبنی در جهان است و بعد از آن قاره اقیانوسیه با ۲۶.۶درصد از سهم جهانی در رتبه دوم قرار دارد.

قاره آسیا با ۸.۵میلیون تن صادرات، ۱۰.۲درصد از سهم صادرات جهانی لبنیات را به‌خود اختصاص داده است. با وجود این میزان صادرات قاره آسیا همچنین با ۴۷.۷میلیون تن بزرگ‌ترین واردکننده لبنیات در جهان است که ۵۶درصد از سهم واردات جهانی را به‌خود اختصاص داده است.

سال‌۲۰۲۳ قاره آسیا با ۴۳۱‌میلیون‌تن تولید شیر ۴۵.۴درصد از سهم تولید جهانی شیر را به خود اختصاص داده‌است و پس از آن قاره اروپا و آمریکا در جایگاه دوم و سوم به ترتیب با ۲۳۴ و ۱۱۳‌میلیون‌تن تولید شیر، به ترتیب ۲۴.۷درصد و۱۱.۹‌درصد از سهم تولید جهانی شیر را به خود اختصاص داده‌اند و قاره اقیانوسیه با ۲۹.۶میلیون‌تن تولید شیر فقط ۳.۱‌درصد از تولید جهانی را به خود اختصاص داده‌است. به گزارش خبر‌‌گزاری مهر، بر اساس سیاستگذاری‌های انجام‌شده قرار است امنیت غذایی در ایران به حدود ۹۵‌درصد برسد؛ اما چالش‌هایی مانند خشکسالی، فرسایش خاک و… سبب‌شده تا مسیر دستیابی به این امر مهم به سهولت انجام نشود.

لبنیات و بازار فرآورده‌های لبنی بخشی از بازار کالاهای اساسی بوده که کارخانه‌های داخلی کل نیاز بازار را پوشش می‌دهند. نیاز سرانه انواع شیر در انواع بسته‌بندی در ایران حدود ۲‌میلیون و ۲۵۰‌هزار‌تن است که تولید و به بازار عرضه می‌شود. در این راستا هرچه بازار کشش داشته‌باشد کارخانه‌های لبنی انواع شیر اعم از UHD (ماندگاری بالا بدون نیاز به یخچال)، ESL و پاستوریزه تولید و عرضه می‌کنند. در دو سال‌اخیر تقریبا ۲۵‌درصد شیرها تحویل بازار برگشت می‌شود. در ادامه این مازاد تولید در کارخانه‌های تبدیل به انواع صنایع لبنی از جمله شیرخشک می‌شود.

سال گذشته با افزایش ۵۰‌درصدی قیمت شیرخام از هر کیلو ۶ به ۱۲‌هزار‌تومان ۸۰‌درصد قیمت صنایع لبنی افزایش یافت و این امر سبب شد تا ۱۶.۳درصد از آمار تقاضای کشور ریزش کند. امسال نیز با افزایش ۲۵‌درصدی قیمت شیر از ۱۲ به ۱۵‌هزار‌تومان آمار تقاضا با کاهش بیشتر همراه شده‌است.

آمار صادرات محصولات لبنی

بنا به گزارش واحد پژوهش انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران، طبق آمار منتشرشده سازمان جهانی خواربار و کشاورزی ملل‌متحد (فائو) پیش‌بینی می‌شود تولید جهانی شیر در سال‌۲۰۲۳ میلادی تقریبا به ۹۵۰‌میلیون‌تن برسد که ۲.۸درصد نسبت به میانگین تولید در سال‌های ۲۰۲۰ و۲۰۲۱ و ۱.۳درصد نسبت به تولید در سال‌۲۰۲۲ افزایش یافته‌است. این رشد تولید ناشی از افزایش تولید در آسیا به‌ویژه هند (۲.۵درصد افزایش تولید نسبت به سال‌قبل) و چین (۶.۵درصد افزایش تولید نسبت به سال‌قبل) است. بخش عمده‌ای از افزایش موردانتظار در تولید جهانی شیر در سال‌۲۰۲۳ ناشی از بهبود عملکرد و افزایش مداوم تعداد گاوهای شیری، به‌ویژه در اروپا و آمریکای‌شمالی است؛ به‌عنوان مثال بلاروس ۴.۸درصد افزایش تولید شیر در سال‌جاری را نسبت به سال‌قبل به‌ثبت رسانده است.

همچنین پیش‌بینی می‌شود در آمریکای‌‌جنوبی که به دلیل افزایش تعداد گله‌‌‌‌‌‌های لبنی، عملکرد بالاتر و هزینه‌های کمتر نهاده، تولید به‌ویژه در برزیل کمی افزایش یابد. در اقیانوسیه، با وجود افزایش هزینه‌های نهاده و کاهش قیمت لبنیات که سبب کاهش حاشیه سود عملیاتی است پیش‌بینی می‌شود که تولید به دلیل آب و هوای مساعد نسبتا افزایش یابد. در مقابل، پیش‌بینی می‌شود که تولید شیر در آفریقا به دلیل دسترسی محدود خوراک و علوفه، شرایط بد مراتع و مشکلات موجود در دامداری‌ها روند کاهشی داشته‌باشد.

رتبه اول صادرات لبنیات ایرانی در آسیا

سال‌۲۰۲۳ قاره آسیا با ۴۳۱‌میلیون‌تن تولید شیر ۴۵.۴درصد از سهم تولید جهانی شیر را به خود اختصاص داده‌است و پس از آن قاره اروپا و آمریکا در جایگاه دوم و سوم به ترتیب با ۲۳۴ و ۱۱۳‌میلیون‌تن تولید شیر، به ترتیب ۲۴.۷درصد و۱۱.۹‌درصد از سهم تولید جهانی شیر را به خود اختصاص داده‌اند و قاره اقیانوسیه با ۲۹.۶میلیون‌تن تولید شیر فقط ۳.۱‌درصد از تولید جهانی را به خود اختصاص داده‌است. به گزارش خبر‌‌گزاری مهر، بر اساس سیاستگذاری‌های انجام‌شده قرار است امنیت غذایی در ایران به حدود ۹۵‌درصد برسد؛ اما چالش‌هایی مانند خشکسالی، فرسایش خاک و… سبب‌شده تا مسیر دستیابی به این امر مهم به سهولت انجام نشود.

لبنیات و بازار فرآورده‌های لبنی بخشی از بازار کالاهای اساسی بوده که کارخانه‌های داخلی کل نیاز بازار را پوشش می‌دهند. نیاز سرانه انواع شیر در انواع بسته‌بندی در ایران حدود ۲‌میلیون و ۲۵۰‌هزار‌تن است که تولید و به بازار عرضه می‌شود. در این راستا هرچه بازار کشش داشته‌باشد کارخانه‌های لبنی انواع شیر اعم از UHD (ماندگاری بالا بدون نیاز به یخچال)، ESL و پاستوریزه تولید و عرضه می‌کنند. در دو سال‌اخیر تقریبا ۲۵‌درصد شیرها تحویل بازار برگشت می‌شود. در ادامه این مازاد تولید در کارخانه‌های تبدیل به انواع صنایع لبنی از جمله شیرخشک می‌شود.

سال گذشته با افزایش ۵۰‌درصدی قیمت شیرخام از هر کیلو ۶ به ۱۲‌هزار‌تومان ۸۰‌درصد قیمت صنایع لبنی افزایش یافت و این امر سبب شد تا ۱۶.۳درصد از آمار تقاضای کشور ریزش کند. امسال نیز با افزایش ۲۵‌درصدی قیمت شیر از ۱۲ به ۱۵‌هزار‌تومان آمار تقاضا با کاهش بیشتر همراه شده‌است.

آمار تولید جهانی

بنا به گزارش واحد پژوهش انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران، طبق آمار منتشرشده سازمان جهانی خواربار و کشاورزی ملل‌متحد (فائو) پیش‌بینی می‌شود تولید جهانی شیر در سال‌۲۰۲۳ میلادی تقریبا به ۹۵۰‌میلیون‌تن برسد که ۲.۸درصد نسبت به میانگین تولید در سال‌های ۲۰۲۰ و۲۰۲۱ و ۱.۳درصد نسبت به تولید در سال‌۲۰۲۲ افزایش یافته‌است. این رشد تولید ناشی از افزایش تولید در آسیا به‌ویژه هند (۲.۵درصد افزایش تولید نسبت به سال‌قبل) و چین (۶.۵درصد افزایش تولید نسبت به سال‌قبل) است. بخش عمده‌ای از افزایش موردانتظار در تولید جهانی شیر در سال‌۲۰۲۳ ناشی از بهبود عملکرد و افزایش مداوم تعداد گاوهای شیری، به‌ویژه در اروپا و آمریکای‌شمالی است؛ به‌عنوان مثال بلاروس ۴.۸درصد افزایش تولید شیر در سال‌جاری را نسبت به سال‌قبل به‌ثبت رسانده است.

همچنین پیش‌بینی می‌شود در آمریکای‌‌جنوبی که به دلیل افزایش تعداد گله‌‌‌‌‌‌های لبنی، عملکرد بالاتر و هزینه‌های کمتر نهاده، تولید به‌ویژه در برزیل کمی افزایش یابد. در اقیانوسیه، با وجود افزایش هزینه‌های نهاده و کاهش قیمت لبنیات که سبب کاهش حاشیه سود عملیاتی است پیش‌بینی می‌شود که تولید به دلیل آب و هوای مساعد نسبتا افزایش یابد. در مقابل، پیش‌بینی می‌شود که تولید شیر در آفریقا به دلیل دسترسی محدود خوراک و علوفه، شرایط بد مراتع و مشکلات موجود در دامداری‌ها روند کاهشی داشته‌باشد.

تجارت‌جهانی لبنیات در سال‌۲۰۲۳

پیش‌بینی می‌شود تجارت‌جهانی محصولات لبنی سال‌۲۰۲۳ به ۸۴‌میلیون ‌تن (معادل شیر) برسد که یک‌درصد نسبت به سال‌۲۰۲۲ کاهش داشته‌است. این کاهش در تجارت‌جهانی لبنیات عمدتا به دلیل کاهش پیش‌بینی‌‌‌‌‌‌شده واردات از سوی آسیا، به‌ویژه چین، به دلیل افزایش تولید داخلی و افزایش ذخایر محصولات لبنی وارداتی است. کاهش واردات از سوی چندین واردکننده پیشرو لبنیات دیگر از جمله فیلیپین، اندونزی و مالزی احتمالا به دلیل رشد کمتر از حد انتظار در فروش محصولات لبنی و کاهش ارزش پول است. با این حال واردات بیشتر محصولات لبنی برای چندین کشور به‌ویژه برزیل، مکزیک، الجزایر و عربستان‌سعودی پیش‌بینی می‌شود که ناشی از قیمت‌های رقابتی بین‌المللی لبنیات توسط شرکای تجاری آنها، عرضه ناکافی داخلی و فروش بیشتر محصولات لبنی است. در همین حال، کاهش احتمالی تقاضای واردات جهانی همراه با قیمت‌های رقابتی پایین‌تر، می‌تواند چشم‌‌‌‌‌‌اندازی نزولی برای صادرات را از چندین صادرکننده مانند آمریکا، استرالیا و آرژانتین نشان دهد. قاره آسیا با ۴۷.۷میلیون‌تن و ۵۶‌درصد از سهم واردات جهانی اولین واردکننده لبنیات و پس از آن اروپا با ۱۱.۸میلیون‌تن ۱۳.۹‌درصد از حجم واردات را به خود اختصاص داده‌است. در آسیا ۱۸.۶درصد از حجم واردات (۱۵.۸میلیون تن) مربوط به کشور چین است.

قاره اروپا با ۳۳.۸میلیون ‌تن و ۴۰.۳‌درصد از سهم صادرات جهانی اولین صادرکننده لبنیات و پس از آن اقیانوسیه با ۲۲.۳میلیون ‌تن ۲۶.۶‌درصد از حجم صادرات را به خود اختصاص داده‌است.

ایران رتبه اول آسیا در صادرات محصولات لبنی

قاره آسیا با ۸.۵‌میلیون‌تن صادرات، ۱۰.۲‌درصد از سهم صادرات محصولات لبنی دنیا را به خود اختصاص داده‌است، ایران با ۱.۸میلیون‌تن صادرات لبنی (بر اساس میزان مصرف شیر معادل) اولین صادرکننده لبنیات در آسیا است که بالاتر از کشورهایی نظیر ترکیه قرار دارد و ۲.۲درصد از سهم صادرات لبنیات جهان در سال‌۲۰۲۳ را به خود اختصاص داده‌است. به این ترتیب بر اساس پیش‌بینی فائو و آمار منتشرشده از سوی این سازمان جهانی، ایران با ۱۶.۵درصد افزایش صادرات نسبت به ۲۰۲۲ و ۶۵.۴درصد نسبت به ۲۰۲۱ به اولین صادرکننده لبنیات در آسیا تبدیل خواهد شد.

افزایش ۱۶ درصدی صادرات محصولات لبنی

در ۷ ماهه ۱۴۰۲ صادرات محصولات لبنی برحسب وزن با ۱۶٫۵ درصد افزایش نسبت به مدت مشابه سال قبل به ۳۲۵ هزار و ۴۵۵ تن رسیده است.
بر اساس آمار جدید گمرک صادرات محصولات لبنی در ۷ ماهه سال جاری در مقایسه با سال قبل از لحاظ ارزشی ۱۳ درصد و از لحاظ ورزنی ۱۶.۵ درصد افزایش یافت.

در ۷ ماهه ۱۴۰۲ صادرات محصولات لبنی برحسب وزن با ۱۶٫۵ درصد افزایش نسبت به مدت مشابه سال قبل به ۳۲۵ هزار و ۴۵۵ تن رسیده است.

در بین  این محصولات لبنی صادراتی، کره ، بستنی ،شیر و خامه غلیظ شده کاهش در حجم صادرات داشته اند سایر محصولات روندی افزایشی داشته اند.سه محصول شیر و خامه ، دوغ و کفیر و شیرخشک صنعتی بیش از ۶۰ درصد سهم سبد صادراتی برحسب وزن را به خود اختصاص داده اند. همچنین در ۷ ماهه ۱۴۰۲ صادرات محصولات لبنی از لحاظ ارزشی ۱۳ درصد افزایش نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته است و به بیش از ۴۳۶ میلیون دلار رسیده است.

سه محصول شیرخشک صنعتی، شیر وخامه و پنیر بیش از ۷۰ درصد سهم سبد صادراتی برحسب ارزش را به خود اختصاص داده اند.

رشد ۶۵ درصدی صادرات محصولات لبنی پس از حذف ارز ۴۲۰۰

بر اساس برآورد فائو تولید شیر در ایران نیز طی سال زراعی ۲۰۲۳ افزایش داشته و از ۷.۸۴ میلیون تن در سال قبل به ۷.۹ میلیون تن در سال ۲۰۲۳ رسیده که افزایش حدود ۱ درصدی داشته است.

صادرات لبنیات ایران در سال زراعی ۲۰۲۳ با رشد قابل توجه ۱۶ درصدی نسبت به سال قبل مواجه شده و به ۱.۸۵۲ میلیون تن رسیده است. در سال ۲۰۲۲ نیز صادرات این محصول با افزایش قابل توجه مواجه شده و به ۱.۵۹ میلیون تن رسیده بود. در مجموع طی دوره دو ساله بعد از حذف ارز ترجیحی کالا‌های اساسی، صادرات لبنیات از ایران با افزایش ۶۵ درصدی مواجه شده است. ایران در سال ۲۰۲۱ بالغ بر ۱.۱۲ میلیون تن لبنیات صادر کرده بود.