نرخ دلار در سال ۱۴۰۰

نشست موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی با عنوان “چشم انداز نرخ ارز در سال ۱۴۰۰” با حضور معاون اداره عملیات بازار باز بانک مرکزی و چند تن از پژوهشگران و کارشناسان اقتصادی برگزار شد.

در ابتدای مراسم حسن ولی بیگی،مدیر گروه پژوهش‌های اقتصاد کلان و آینده پژوهشی موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی گفت: تحریم‌ها از عواملی هستند که تاثیر خود را بر عرضه و تقاضا ارز در طول تاریخ افزایش داده‌اند. همچنین، محدودیت‌های نقل و انتقال پول بازار ارز و دلار را از سمت عرضه دچار مشکل کرده و فشار خود را بر بازار ارز گذاشته است. شواهد نشان می‌دهد که بحران‌های ارزی در سال‌های ١٣٩٠ و ١٣٩١ در تزریق ارز بوده و جهش قیمت  را منجر شده است.

آزادسازی منابع نوسانات ارزی را کم می‌کند

وی افزود: در دوره ١٣٩٢ تا ١٣٩٦ با روی کار آمدن دولت جدید چشم انداز جدید ایجاد شد و درآمدهای نفتی بهود پیدا کرد. همچنین، در این مدت  سیاست ثبات در بازار ارز تداوم یافت که منجر به تورم سالانه ۱۰ درصدی در این دوران شد. همچنین، در این دوران با عرضه ارز به بازار تورم را کنترل کردیم و این سیاست‌ها در سال‌های بعد هم ادامه یافت تا اینکه در سال‌های ١٣٩٧ و ١٣٩٨ به شدت نرخ ارز جهش پیدا کرد.

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: بعد از انتخابات آمریکا سیگنال‌های خوبی به بازار ارز و دلار داده شد و آزادسازی منابع ارزی موجب می‌شود تا نوسانات ارزی رو به پایین داشته باشیم.

در ادامه این نشست کاظم یاوری_ یک استاد دانشگاه  گفت: ارز اکنون در اقتصاد کشور یک دارایی است و همانند سایر دارایی‌ها در پرتفوی مردم جای می‌گیرد. متاثر از اینکه افراد چگونه دارایی خود را جابه‌جا می‌کنند و در مقابل سایر دارایی‌ها چه میزان ریسک و بازدهی دارد، قیمت آن تعیین می‌شود. در کشور ایران  یک عاملی که کم کم بنیادی می‌شود، تنش و شوک است به گونه‌ای که اقتصاد ایران خالی از شوک روانی نیست و وقتی این امر دائمی شود، مزمن خواهد شد.

کار بانک مرکزی ایران سخت‌تر از کشورهای دیگر است

وی با بیان اینکه کار هیچ بانک مرکزی در دنیا سخت‌تر از بانک مرکزی ایران نیست،  بیان کرد: بانک مرکزی ایران دائم باید شوک مدیریت کند و وقتی نتوانیم این شوک‌ها را مدیریت کنیم، از نوسانات کوتاه مدت به بلند مدت تبدیل می‌شوند. لازم به ذکر است که در کشور هم نقدینگی بیش از حد افزایش یافته و هم شوک‌های زیادی به ریال وارد شده است. از طرف دیگر در اقتصاد جهانی تقاضا برای کالاهایمان چون نفت پایین آمده که مجموع این عوامل بر بازار ارز تاثیر گذار است.

در ادامه سحر بشیری،یک پژوهشگر اقتصادی به تاثیرات نرخ ارز بر متغیرهای اقتصادی پرداخت و گفت: نرخ ارز و دلار بر متغیرهای اقتصادی چون تولید و سرمایه گذاری تاثیرات زیادی دارد. نا اطمینانی نرخ ارز، هزینه‌های تولید را تحت تاثیر قرار می‌دهد، هزینه تمام شده و تورم را افزایش می‌دهد. از سوی دیگر، بنگاه‌های اقتصادی هم با ارز مثل دارایی برخورد می‌کنند که تحت تاثیر نوسانات ارز سرمایه در گردش بنگاه‌ها کاهش پیدا می‌کند. همچنین، نرخ ارز متغیر پیشران بر قیمت‌ها است و شاخص قیمت تولید کننده و مصرف کننده را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

بهبود تراز تجاری با افزایش نرخ ارز

وی افزود: بررسی‌ها نشان می‌دهد که نرخ ارز با قیمت کالاهای با دوام و بی دوام همبستگی شدیدی دارد و با هر ۱۰ درصد افزایش نرخ ارز، رشد ۴.۴ درصدی نرخ تورم را در پی دارد. علاوه براین، همزمان با کاهش نرخ ارز، کاهش رشد اقتصادی و رشد منفی صنعت نیز رخ می‌دهد.

بشیری با بیان اینکه با افزیش نرخ ارز در سال نسبت کسری تراز تجاری بهبود پیدا کرده است، گفت: بنابراین،  سیاست ارزی در بلند مدت می‌تواند تراز تجاری ما را بهبود بخشد. تاثیر نااطمینانی‌های نرخ ارز کل بخش صنعت بیانگر این است که ارزش افزروده و سرمایه گذاری کل زیر مجموعه‌های بخش صنعت به جز پتروشیمی دچار ضرر شده‌اند.

سحر بشیری بیان کرد: شرایط سال آینده بسیار نا اطمینان است که بر نرخ ارز بسیار تاثیر می‌گذارد که عواملی چون صادرات نفت، رشد اقتصادی، کسری بودجه و نرخ بهره بر نرخ ارز تاثیر می گذارد. کسری بودجه دولت از عوامل مهمی تاثیر گذار بر نرخ ارز است. دولت آینده احتمال دارد تا در راستای حیات دوباره برجام اقداماتی انحام دهد و از فروش نفت کسری بودجه را کنترل کند که نرخ ارز از این طریق با کاهش مواجه می‌شود.

دو پیش بینی متفاوت از اقتصاد در ۱۴۰۰ 

وی با بیان اینکه برای اقتصاد در سال آینده دو سناریو وجود دارد، افزود: یکی سناریوی کنترل کرونا و رفع تحریم و  دیگری کنترل کرونا و ثبات تحریم‌ها است. در سناریوی اول با نرخ رشد ۱۰ تا ۱۲ درصدی صادرات، ۲۰ تا ۳۰ درصد رشد اقتصادی، فروش نفت حدود ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه و تورم ۲۳ تا ۲۷ درصدی و نرخ ارز ۱۷ تا ۲۳ هزار تومان خواهیم داشت. در وضعیت دوم، فروش نفت مثل الان، نرخ رشد اقتصادی افت ۲ تا ۳ درصدی و نرخ ارز بالای ۳۰ درصد رشد خواهد داشت.

در پایان یاوری، یک کارشناس اقتصادی دیگر نیز درباره چشم انداز نرخ ارز در سال آینده نیز گفت: تا وقتی که بودجه دولت را متکی بر درآمد سال آن بودجه ببندیم، بحران و نوسانات ارزی ادامه پیدا می‌کند. با توجه به اقتصاد ایران در حال و گذشته بهترین چشم اندازی که می‌توان از نرخ داشت، قیمت ۲۰ تا ۲۵ هزار تومانی برای دلار است. ما نتوانستیم نقدینگی را کنترل کنیم و چشم انداز روشنی هم برای کنترل آن نداریم. با کنترل قیمت ارز ممکن است قیمت کالاهای واراتی را کنترل کنیم و در این زمینه باید به سمت متغیرهای کلان اقتصادی و هموار کردن اقتصاد جهانی حرکت کنیم.