در بررسی فرصت های تجاری با ترکیه، توجه به وضعیت اقتصادی کنونی این کشور بسیار مهم است. اقتصاد ترکیه در حال حاضر با بحران مواجه است. در دسامبر ۱۴۰۰ واحد پول این کشور در مقایسه با ابتدای سال ۲۰۲۱ حدود ۵۰ درصد از ارزش خود را از دست داده است به طوری که اکنون هر دلار معادل ۱۳٫۵ لیر ترکیه است. در واقع اقتصاد ترکیه شرایط بحرانی را تجربه می کند و به دلیل مسائل سیاسی در روابط خود با برخی کشورها دچار مشکل شده است. به همین دلیل و با توجه به روابط تجاری و سیاسی بسیار خوبی که این کشور با جمهوری اسلامی ایران دارد، می توان از این پتانسیل برای توسعه تجارت کشور با ترکیه استفاده کرد.

فرصت های تجاری با ترکیه به حوزه های مختلفی تقسیم می شود. موقعیت جغرافیایی بسیار استراتژیک ترکیه و ارتباط مستقیم آن با کشورهای آسیایی و اروپایی، پتانسیل اقتصادی فوق العاده ای به آن بخشیده است. امروزه توسعه سرمایه گذاری و افزایش روابط تجاری بین المللی و استفاده از فرصت های تجاری با ترکیه هدف بسیاری از کشورهای آسیایی و اروپایی است. ترکیه به دلیل جمعیت جوان و پویا از ظرفیت تولید بالایی برخوردار است و این یکی از دلایلی است که درآمد صادراتی ترکیه در ۱۵ سال گذشته به صورت تصاعدی افزایش یافته است. به همین دلیل است که بسیاری از تجار و فعالان اقتصادی علاقه زیادی به سرمایه گذاری در ترکیه دارند. اگر شما نیز قصد ورود قوی در زمینه تجارت با ترکیه را دارید، این مقاله می تواند اطلاعات مفیدی در مورد فرصت های تجاری با ترکیه، وضعیت کنونی اقتصاد ترکیه، واردات و صادرات کالاهای ترکیه و سایر نکات مهم در اختیار شما قرار دهد. تا انتهای این مقاله با مرکز بازرگانی فردوسی همراه باشید.

بررسی فرصت های تجارت با ترکیه

اقتصاد ترکیه در یک نگاه

در گام اول بررسی فرصت‌ های تجارت با ترکیه لازم است نگاه‌ کلی به روند اقتصاد این کشور داشته باشیم. عملکرد توسعه اقتصادی و اجتماعی ترکیه از اوایل دهه ۲۰۰۰ بسیار چشمگیر بوده است؛ و منجر به افزایش اشتغال و درآمد شده و ترکیه را به کشوری با درآمد متوسط به بالا تبدیل کرده است.دلیل این روند رو به رشد را می‌توان توسعه روند شهرنشینی، سیاست‌گذاری کلان اقتصادی و مالی، توسعه تجارت جهانی، هماهنگی بسیاری از قوانین و مقررات با استانداردهای اتحادیه اروپا و دسترسی به هر دو منطقه آسیا و اروپا دانست.

هر چند در چند سال گذشته تصویر کلی اقتصاد ترکیه با توجه به افزایش تورم و بیکاری، کاهش سرمایه‌گذاری‌، افزایش آسیب پذیری‌های شرکت‌های خصوصی، اقدامات و اصلاحات سیاسی و تنش‌های ژئوپلیتیکی در منطقه، آسیب‌ پذیر و نامشخص به نظر می‌رسید.

طبق آمار رسمی دولت ترکیه اقتصاد ترکیه در سه ماهه دوم سال ۲۰۲۱، ۲۱٫۷ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد کرد و پس از روند آهسته یک سال پیش ناشی از محدودیت های COVID-19، دوباره روند رو به رشدی را تجربه کرده است. طبق این آمار، ترکیه در سه ماهه اول سال جاری سریعتر از همه کشورهای گروه ۲۰ به جز چین رشد اقتصادی داشته است.

در تصدیق روند رو به رشد اقتصاد ترکیه، داده های موسسه ملی آمار ترکیه نشان می‌دهد که ارزش پول ملی این کشور (لیر) نسبت به سه ماهه قبل ۰.۹ درصد افزایش یافته است. همچنین تولید ناخالص ملی ترکیه نیز نسبت به مدت مشابه سال قبل ۷ درصد افزایش یافته است.

محرک‌های اقتصاد ترکیه

پیش بینی می‌شود در سال جاری میلادی با آرامش تدریجی کرونا در ترکیه، تدابیر قرنطینه داخلی و خارجی و وجود محرک‌های اقتصادی، ترکیه رشد اقتصادی با سرعت بیشتری را تجربه کند که به نوبه خود تقاضای ارتباط تجاری داخلی و خارجی را تقویت می‌کند.همچنین با توجه به نظر برخی از کارشناسان، دولت ترکیه باید به این نکته نیز توجه داشته باشد که خطرات افزایش تورم، ضعف ارز و سیاست‌های خارجی ضعیف ممکن است دوباره این روند صعودی را به سمت نزولی شدن سوق دهد.

تا این قسمت از مقاله شرایط عمومی اقتصاد ترکیه بررسی شده است، اما بزرگترین محرک‌های اقتصاد ترکیه کدام است؟ در زیر دو مورد از برجسته‌ترین محرک‌های تولید ناخالص داخلی که توسط موسسه آمار دولتی این کشور در سال ۲۰۲۰ منتشر شده است، آورده شده‌:

۱. بازار داخلی ترکیه
مصارف داخلی که حدود دو سوم اقتصاد ترکیه را تشکیل می‌دهد به عنوان یکی از محرک‌های اصلی رشد است. مصارف داخلی در ترکیه نسبت به سال گذشته میلادی ۷.۵ درصد رشد داشته است که این رشد موجب رونق بازار داخلی این کشور شده است.

۲. افزایش صادرات و کاهش واردات ترکیه
حجم اقتصاد ترکیه در سال‌های اخیر، رشد ۳.۳ درصدی در حوزه صادرات و کاهش ۱.۱ درصدی در میزان واردات سالیانه داشته است. به عنوان مثال صادرات این کشور در سه ماهه اول از ۷۱۷ میلیارد دلار سال گذشته به حدود ۷۲۹ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۱ رسید.

صادرات ترکیه

در بررسی اقتصاد توسعه یافته و فرصت ‌های تجارت با ترکیه، مهم‌ترین نکته بررسی وضعیت صادرات و واردات ترکیه است. نتایج تحقیق بازار صادراتی ترکیه و نگاه تخصصی به آمارهای جهانی واردات و صادرات این کشور نشان می‌دهد، گروه‌های صادراتی زیر بالاترین ارزش ارزی حاصله را در صادرات ترکیه در سال ۲۰۲۰ داشته‌اند.

1. وسایل نقلیه: ۲۲.۱ میلیارد دلار آمریکا (۱۳ درصد از کل صادرات)
2. وسایل تکنولوژی شامل رایانه و لپتاپ: ۱۶.۸ میلیارد دلار
3. تجهیزات برقی: ۹.۳ میلیارد دلار
4. آهن و فولاد: ۸.۸ میلیارد دلار
5. لباس و لوازم مربوطه بافتنی: ۸.۴ میلیارد دلار
6. محصولات پلاستیکی: ۷ میلیارد دلار
7. جواهرات و فلزات گران‌بها: ۶.۷ میلیارد دلار
8. سایر لباس ها به جز بافتنی: ۶.۶ میلیارد دلار
9. مصنوعات آهن و فولاد: ۶.۴ میلیارد دلار
10. انواع میوه و آجیل: ۴.۸ میلیارد دلار
    این ۱۰ دسته‌بندی صادراتی برتر ترکیه کمتر از سه پنجم (۵۷درصد) از ارزش کل محموله‌های جهانی این کشور را به خود اختصاص داده است.

واردات ترکیه

جالب است بدانید ترکیه از نظر تنوع در مواد معدنی با وجود منابعی مانند سنگ سمباده، بور، سنگ مرمر، کروم، مس، آهن، منگنز، آلومینیم، نیکل و فسفات در رتبه دهم جهان قرار دارد. با این وجود کمبود منابع و معادن طبیعی و میزان تولید بسیار پایین نسبت به تقاضای موجود در این کشور، سهم بزرگی از واردات این کشور را به واردات حامل‌های انرژی اختصاص داده است.

کشور ترکیه ۳۰ درصد از انرژی مورد نیاز خود را از گاز طبیعی تامین می‌کند. ترکیه در سال گذشته بیش از ۹۲ درصد نیاز کشور به نفت خام و تمامی نیاز کشور به فرآورده‌های نفتی خود را از طریق واردات مستقیم تامین کرده است.

همچنین در دیگر حامل‌های انرژی مانند زغال‌سنگ، گاز طبیعی نیز بیش از ۹۰ درصد نیاز ترکیه از طریق واردات برطرف شد. این موضوع نشان از بازار مناسب حامل‌های سوختی در این کشور دارد.

به طور کلی عمده واردات ترکیه شامل موارد زیر است:

• سوخت‌های معدنی شامل نفت: ۲۸.۹ میلیارد دلار (۱۳.۲ درصد از کل واردات)
• جواهرات و فلزات گرانبها: ۲۶.۶ میلیارد دلار (۱۲.۱ درصد)
• ماشین آلات شامل رایانه: ۲۵.۲ میلیارد دلار (۱۱.۵ درصد)
• ماشین آلات برقی و تجهیزات آن: ۱۷.۱ میلیارد دلار
• وسایل نقلیه: ۱۵.۳ میلیارد دلار
• آهن و فولاد: ۱۵.۱ میلیارد دلار
• پلاستیک و محصولات پلاستیکی: ۱۱.۷ میلیارد دلار
• مواد شیمیایی آلی: ۵.۹ میلیارد دلار
• محصولات صنعت داروسازی: ۵ میلیارد دلار
• دستگاه‌های نوری، فنی، پزشکی: ۴.۷ میلیارد دلار
• مواردی که ذکر شد، بیش از دو سوم (۷۱ درصد) از ارزش کلی واردات این کشور را به خود اختصاص داده است.

فرصت ‌های تجارت با ترکیه

فرصت ‌های تجارت با ترکیه محدود به عرصه صادرات و واردات کالا نمی‌شود بلکه زمینه درآمدزایی‌های کلان از ایجاد تجارت بین‌المللی با این کشور بسیار گسترده‌تر است. شما می‌توانید با سرمایه‌گذاری در کشور ترکیه نیز به کسب درآمد اقدام نمایید.

بهترین زمینه‌های سرمایه‌گذاری برای اتباع خارجی در ترکیه که بازدهی بالایی را ارائه می‌دهد و به عنوان سودآورترین سرمایه‌گذاری در ترکیه شناخته می‌شود عبارتند از:

• بخش املاک ترکیه
• فناوری اطلاعات و فناوری
• بورس اوراق بهادار استانبول (BİST)
• فارکس یا بازار تبادل ارز
• نساجی و پوشاک
• انرژی و منابع طبیعی
• محیط زیست و بازیافت
• بخش سلامت
• حوزه گردشگری
• سرمایه‌گذاری در حوزه طلا یا نقره

نتیجه گیری

با بررسی تجارت داخلی و بین‌المللی ترکیه و تحقیق بازار صادرات و واردات ترکیه این موضوع مشخص خواهد شد که آلمان، ایتالیا و کشورهای حوزه بریتانیا، ایالات متحده آمریکا و کشورهای حوزه آمریکای شمالی و جنوبی، آفریقا، امارات متحده عربی و عراق، بزرگترین کشورهای واردکننده از ترکیه هستند. در مقابل بیشترین حجم صادرات به ترکیه نیز از کشورهای چین، آلمان، روسیه، ایتالیا و ایالات متحده آمریکا است.